“Mental Health and Wellness at Sea” Semineri Düzenlendi
DAD-DER, ITF ve TÜRDEF tarafından organize edilen “Mental Health and Wellness at Sea” semineri, denizcilik alanında çalışan çeşitli sivil toplum kuruluşlarının, denizcilik şirket temsilcilerinin, akademisyenlerin ve denizcilik öğrencilerinin katılımıyla 6 Mart’ta, İTÜ Suay Umut Konferans Salonunda gerçekleştirildi. Erdal Hascan’ın moderatörlüğünde gerçekleştirilen seminere, ITF adına Dr. Asif Altaf ve Steve Trowsdale, İTÜ Denizcilik Fakültesinden Prof. Dr. Leyla Tavacıoğlu, Dr. Öğr. Üyesi Esma Uflaz, Kocaeli Üniversitesinden Dr. Ozan Hikmet Arıcan ve Delmar Akademiden Kpt. Mehmet Arda Tuncali konuşmacı olarak katıldılar.
Türkiye Denizcilik Federasyonu (TÜRDEF) Başkanı Kapt. Arif Bostan’ın yaptığı açılış konuşmasının ardından başlayan seminerin 1. Oturumunda gemideki çalışma ve yaşam koşullarının deniz çalışanlarının zihin sağlığı üzerindeki etkilerine ve zihinsel sağlık ile fiziksel sağlığın ilişkisi üzerine sorular soruldu. Konuşmacılar tarafından cevaplanan bu sorularla birlikte deniz çalışanlarının çalıştığı ve aynı zamanda yaşadığı gemi ortamının zihin sağlıklarını nasıl etkilediği üzerinde duruldu. Ağır çalışma koşullarıyla birlikte deniz çalışanlarının fiziksel sağlıklarının da ciddi bir şekilde etkilendiği, dolayısıyla bunun da zihinsel sağlığı doğrudan etkilediği gerçeği ortaya konarak deniz çalışanlarının elinden alınan yıpranma payı hakkının iade edilmesi gerektiği vurgulandı.
Verilen kısa bir aranın ardından devam eden seminerin 2. Oturumunda gemide stresi arttıran faktörlerden ve stresle başa çıkmanın yollarından, mobbingden, gelişen teknolojinin gemilerde yaygın bir şekilde kullanılmasının ve artan iş yükünün deniz çalışanlarının zihinsel sağlığı üzerindeki etkilerinden bahsedilerek, “insan faktörü” tanımlamasının ne olduğu ve nasıl anlaşılması gerektiği üzerine sorular soruldu. Deniz çalışanları açısından kangrenleşen ve hem denizcilik şirketleri hem de deniz çalışanları örgütleri tarafından çözüm yollarının hâlâ aranmakta olduğu bu konular tekrar gündeme getirilerek sorunun ne olduğunun anlaşılması, adının konması sağlandı. Teknolojinin gelişmesiyle birlikte iş yükünün de bu doğrultuda hafiflemesi beklenirken gerçekte deniz çalışanları üzerindeki iş yükünün ve stresin arttığı gerçeği vurgulandı.
“İnsan faktörü” denilerek, gerçekleşen birçok kazadan deniz çalışanları sorumlu tutularak işin içinden çıkılmaya ve bir gerçeğin üzeri örtülmeye çalışılıyor ne yazık ki. Fakat insan faktöründen bahsederken, deniz çalışanlarının gemide içinde bulundukları koşulların değerlendirilmesi gerekiyor. Denizcilerin zihinsel ve fiziksel sağlıklarının nasıl bir durumda olduğu göz ardı edilmemeli. Denizde çalışan birinin hiçbir iş yapmasa dahi, sevdiklerinden uzakta bir gemide bulunuyor olması bile zihinsel olarak o kişiyi yeterince zorlayan bir durum. Bunu göz önünde bulundurarak, deniz çalışanlarının fiziksel ve zihinsel sağlıklarının korunması, çalışma ve yaşam koşullarının iyileştirilmesi elzemdir. İnsan faktöründen bahsederken gemideki çalışma ve yaşam koşullarından da bahsetmemiz son derece önemlidir.
Devam eden 2. Oturumda konuşmacılar mobbingin tanımı üzerine de söz aldılar. Gemide yaşanan ve adına mobbing denen olayların hangisinin mobbing olabileceği hangisinin olamayacağı üzerine fikirlerini ifade ettiler. Mobbing başlığı biraz daha daraltılarak, zorbalık, yıldırma, taciz vb. alt başlıklar üzerinden konu tartışmaya açıldı. Gemide birden fazla ulustan, dolayısıyla kültürden denizcinin birlikte çalışmasının da çeşitli zorbalık veya yıldırma eylemlerine sebep olabileceği üzerinde duruldu ve bunun asla kabul edilebilir olamayacağının altı çizildi. Konuşulan tüm konu başlıklarının ardından konu ile ilgili; denizcilik fakülteleri müfredatına zihin sağlığı ve stres yönetimi ile ilgili derslerin eklenmesi, toplu iş sözleşmelerine zihin sağlığının korunmasına yönelik maddelerin eklenmesi ve yasal düzenlemelerin yapılması, zihin sağlığı ile ilgili farkındalığın arttırılmasının gerekliliği vb. birçok çözüm önerileri ortaya kondu.
Seminerin son bölümü olan soru-cevap oturumunda dinleyicilerin görüş ve soruları alındı. Yapılan kapanış konuşmasında ise fiziksel ve zihinsel sağlığın bir bütün olduğu ve her ikisinin de çalışma ve yaşam koşulları ile doğrudan bağlantılı olduğu tekrar vurgulandı. Deniz çalışanlarının bu tür sorunlarla başa çıkabilmesinin yolunun DAD-DER, ITF, TÜRDEF gibi sivil toplum kuruluşlarının güçlendirilmesinden, akademik çalışmaların desteklenmesinden ve şirketlerle STK’lar arasındaki iş birliğinden geçtiğinden bahsedildi. Seminer katılımcılarla birlikte çekilen toplu fotoğrafla birlikte son erdi.
